Πυραμίδα Ελληνικού

Η Πυραμίδα του Ελληνικού είναι μνημείο στην περιοχή του Άργους, κτισμένο πάνω στην οδική αρτηρία που ένωνε το Άργος με την Τεγέα. Η ονομασία του προέρχεται από τη χαρακτηριστική πυραμιδοειδή μορφή του. Αρχικά εκτιμήθηκε ότι ανάγεται στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα, ενώ διατυπώθηκαν διάφορες θεωρίες για την πιθανή χρήση του π.χ. ως τύμβος, ή οχυρό, ή φρυκτωρία.

Ο Παυσανίας (2ος αι. μ.Χ.) στο έργο του Ἑλλάδος περιήγησις στο δεύτερο βιβλίο, Κορινθιακά (XXV, 7), αναφέρεται σε πυραμιδοειδές οικοδόμημα, χωρίς να είναι σαφές αν αυτό πρόκειται για την Πυραμίδα του Ελληνικού ή τη γειτονική Πυραμίδα του Λυγουριού:

«Δεξιά καθώς κανείς πηγαίνει από το Αργος προς την Επιδαυρία υπάρχει οικοδόμημα που μοιάζει πολύ με πυραμίδα και έχει απεικονισμένες ανάγλυφες ασπίδες του σχήματος των αργολικών ασπίδων. Αυτού είχε πολεμήσει ο Προίτος εναντίον του Ακρισίου για την βασιλεία, και λένε πως ο αγώνας έληξε ισόπαλος και γι' αυτό αργότερα συμφιλιώθηκαν, αφού ούτε ο ένας ούτε ο άλλος μπόρεσε να πετύχει αποφασιστική νίκη. Λένε πως τότε πρώτη φορά συγκρούστηκαν οπλισμένοι με ασπίδες και οι ίδιοι και το στράτευμά τους. Για όσους εκατέρωθεν έπεσαν, επειδή ήταν συμπολίτες και συγγενείς, έγινε σ' αυτό το μέρος κοινός τάφος». (Μετάφραση Νικολάου Παπαχατζή).

Όπως φαίνεται από το κείμενο, κατά την εποχή του Παυσανία το αναφερθέν οικοδόμημα ήταν διακοσμημένο με αργολικές ασπίδες και θεωρείτο κατά τον ίδιο τάφος (τύμβος) των πολιτών και συγγενών που έπεσαν σε μάχη πολεμώντας για την εξουσία. Χαρακτηριστικό της παλαιότητας της κατασκευής, σύμφωνα με τον Παυσανία, είναι ότι πρώτη φορά τότε είχαν χρησιμοποιηθεί ασπίδες σε μάχη.

Το 1991 η επιστημονική ομάδα του καθηγητή Ι. Λυριτζή, διεξήγαγε έρευνα εφαρμόζοντας μία νέα μέθοδο χρονολόγησης. Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής ήρθαν σε ευθεία σύγκρουση με προηγούμενα πορίσματα ιδίου αρχαιολόγου αμερικανικής αποστολής του 1938, αφού η νέα ηλικία των κτισμάτων τοποθετείται στα μέσα προς το τέλος της 3ης χιλιετίας π.Χ. αντί του μόλις 3ου-4ου αιώνα π.Χ.